Kitap Künyesi
Adı:Ölümsüz
Orijinal Adı: Deathless
Yazarı:Catherynne M. Valente
Çevirmen:Duygu Şahin
Yayınevi: Monokl Edebiyat
Sayfa:305
Marya Morevna bir süredir evlenmek için bir kuşun gelip ona talip çıkmasını bekliyor. Çünkü kızımız üç ablasının kocasını da önce kuş olarak görmüş ardından onların yere düşüp insan halini alıp kiraz ağacından yapılma kapılarına dayandığını görmüş. Her talibin niyeti "penceredeki kız" olsa da onların kısmeti hep Marya'ın ablaları olmuş. Onlar da kısmetlerini razı olmuşlar.
"-Neden gerçekte olmamış bir şeyle ilgili bir hikaye anlatacakmışsınız ki?En azından şiir dolambaçsız ve mert.Aylak hayallerle işi yok,tek kelimeyle dürüst bir nüfus sayım memuru.
Marya dalgınca çorbasını höpürdetti."Sanırım insanların sadece doğduğu,büyüdüğü ve evlenip öldüğü hikayeleri anlatıp durmak sıkıcı olduğundan.Bu yüzden içine garip şeyler ekliyorlar,bir insan doğduğunda bunu daha ilginç,evlendiklerinde daha doyurucu ve öldüklerinde daha üzücü kılmak için."
Aradan geçen zaman Marya'ın evine tam 11 ailenin yerleşmesine neden olur,Rusya'nın yerleşim politikası Marya'ın tam 12 anne,12 babası olmasını sağlar.Marya 15 yaşına geldiğinde bir kuşun gelip onu götürmeyeceğinden endişelenmeye başlar. Ayrıca kuşların koca olması mevzusunu kimsenin ağzından duymaması onun fikirler üretmesine neden olur.
"...adil olmaktansa güçlü ve zalim olmak daha iyidir.En azından bu şekilde insan daha çok yemek yer.Ve ahlak,kişinin ulusundan ziyade midesinin durumuna bağlıdır."
Marya görmemesi gereken bir dünyayı gördüğünü düşünürken,ev cinleri ile tanışıp onların evi genişlettiğini anlayınca biraz rahatlar. Kendi evinin cini Zvanok onun kendisine atıştırmalık bir şey bırakmadığından yakınırken,diğer cinlerden biri birinin Marya için geldiğini ağzından kaçırır. Marya neler olduğuna anlam veremez ardından Dul Liko adlı bir kadın gelip onu saçma sapan bir 1. Dünya Savaş'ı konusunda eğitmeye çalışır. Dünya Çar veya Çariçeler tarafından parçalanmıştır. Su,Yaşam,Ölüm,Tuz,Gece,Kuşlar ve Bir saatin uzunluğu, yedi çar ya da çariçe... Yaşam Çarı ile Ölüm Çarı'nın bitmek bilmeyen kavgası. Marya olaydaki tersliği anlar ve Liko ile araya mesafeyi koyar.Pişman olup döndüğünde ise çok geçtir.
"Sana bunun benimle buraya gelişin gibi bir şey olduğunu,haset renkli bir gazla yavaşça boğulmak gibi bir şey olduğunu ve tamamen ölmekten kaçınmak için her saniye ölmek gibi bir şey olduğunu söyleyeceğim."
Sonra bir gün bir kuş ağaçtan düşer ve kiraz ağacından yapılma kapıya dayanır,ne yazık ki Marya kısmetinin kuş halini görememiştir. Marya'ın talibi Koşey kızı saniyesinde etkiler ve Marya annesi ile vedalaşmadan Koşey'in arkasına düşer. Daha Koşey'in ülkesi Buyan'a gelmeden yaptıkları uzun yolculukta sihirli bir dünyaya adım attığını anlayan Marya,Koşey'in yol boyunca dediği her şeyi yapar.
"En çok ne zaman kendini canlı ama aynı zamanda da ölüme çok yakın hissediyorsun Marya? Ben orada yaşıyorum işte.Benim bedenim bundan yapılmış."
Yeni bölümde bir yıl kadar sonraya gideriz.Buyan'ın büyülü dünyasına alışan,oradan ayrılmak istemeyen Marya hala Yaşam Çarı olan Koşey ile evlenememiştir. Ve o içten içe eğer evlilik olmazsa Rusya'daki evine döneceğinden korkmaktadır.
"-Lebed,o dünyada nasıl yaşayabilirim?Ben artık bir insan sayılmam.Sadece bir çocuktum;sihrin ne olduğunu bilmeden önce olduğum kızı nasıl bulabilirim.?O dünya beni sevmeyecek.Beni tekme tokat karar devirecek,fularımı alacak,beni utanmış bir halde ve kanlar içinde bırakacak.
-Başka bir dünyada nasıl yaşarsan öyle yaşayacaksın. ...Zorluk ve ıstırap içinde."
Sadece bir kişinin iznini alması gereken Marya zorlu bir teste tabi tutulacak ve gelişen olaylar Marya'ın Yaşam Çarı ile Ölüm Çarı arasında süren savaşın içine düşmesine neden olacak.
"Yaşam Çarı'nın hem imkansız derecede yakın hem de umutsuz biçimde uzak olan ülkesine varmak için,ki bunu kesinlikle istemeniz gerekir.,oraya çaktırmadan yan yollardan yaklaşmalısınız.En iyisi hastalanmak,ateşler içinde ya da hezeyan halinde olmaktır. Hastalığın isyanı;tehdit edilmiş bedenin canlılığı;tüm o kızarıklık,sıvı birikimi ve hararet,aradığınız ülkeye yuvarlanmanın en kolay yoludur.
Elbette bu şekilde Ölüm Çarı'nın ülkesine varmak da çok kolaydır. Risk almadan seyahat edilmez. "
Gelelim yorumuma anlatımıyla beni büyülemeyi başardı Ölümsüz.Nasıl anlatacağımı şaşırdım resmen yer yer Slav mitolojisinden yer yer Rus masallarından esinlenmeler taşıyan bu eser muazzam derecede başarılı bir üslupla bize sunulmuş ki benim yukarıda yazıp çizdiğim özet yavan kalır. Yazar kitap boyunca kalemini öyle bir konuşturmuş ki eserin masalsı yönü sizi kitabın içini çekmiş ve bir bakmışsınız kitap bitene kadar da çıkamamışsınız içinden. Sizi başka diyarlara götürecek kadar güzel yazılan bu kitabın çevirisi de bu masalsı yönü kaybettirmemiş anladığınız üzere.
Bu kitabın diğer iyi yanlarından biri ise okuduğunuz şeyin bir masal olduğunu bilmenizi rağmen fazlasıyla yetişkinlere özgü bir havası olduğu gerçeği, kitabı okuyup da çocuklar için yazılan bir şey hissine kapılmazsınız aksine yazar biz yetişkinlere bir güzellik yapmış çocuklara has olan o büyülü havayı bizlere özgü bir hale getirmiş.Sanırım bunu sağlayan en büyük etken savaşın insanlar üzerindeki etkisin, anlatan tablonun iç acıtacak kadar başarı çizilmesi.
Ayrıca kitabın kapağının "beni al " diye bağıran türden olduğu,kurgu ile şahne bir uyum içerisinde olduğunu belirteyim.
Son söz olarak bambaşka bir kalemle tanışın,kendinizi bu sihirli dünyanın kollarına bırakın.
Marya Morevna bir süredir evlenmek için bir kuşun gelip ona talip çıkmasını bekliyor. Çünkü kızımız üç ablasının kocasını da önce kuş olarak görmüş ardından onların yere düşüp insan halini alıp kiraz ağacından yapılma kapılarına dayandığını görmüş. Her talibin niyeti "penceredeki kız" olsa da onların kısmeti hep Marya'ın ablaları olmuş. Onlar da kısmetlerini razı olmuşlar.
"-Neden gerçekte olmamış bir şeyle ilgili bir hikaye anlatacakmışsınız ki?En azından şiir dolambaçsız ve mert.Aylak hayallerle işi yok,tek kelimeyle dürüst bir nüfus sayım memuru.
Marya dalgınca çorbasını höpürdetti."Sanırım insanların sadece doğduğu,büyüdüğü ve evlenip öldüğü hikayeleri anlatıp durmak sıkıcı olduğundan.Bu yüzden içine garip şeyler ekliyorlar,bir insan doğduğunda bunu daha ilginç,evlendiklerinde daha doyurucu ve öldüklerinde daha üzücü kılmak için."
Aradan geçen zaman Marya'ın evine tam 11 ailenin yerleşmesine neden olur,Rusya'nın yerleşim politikası Marya'ın tam 12 anne,12 babası olmasını sağlar.Marya 15 yaşına geldiğinde bir kuşun gelip onu götürmeyeceğinden endişelenmeye başlar. Ayrıca kuşların koca olması mevzusunu kimsenin ağzından duymaması onun fikirler üretmesine neden olur.
"...adil olmaktansa güçlü ve zalim olmak daha iyidir.En azından bu şekilde insan daha çok yemek yer.Ve ahlak,kişinin ulusundan ziyade midesinin durumuna bağlıdır."
"Sana bunun benimle buraya gelişin gibi bir şey olduğunu,haset renkli bir gazla yavaşça boğulmak gibi bir şey olduğunu ve tamamen ölmekten kaçınmak için her saniye ölmek gibi bir şey olduğunu söyleyeceğim."
"En çok ne zaman kendini canlı ama aynı zamanda da ölüme çok yakın hissediyorsun Marya? Ben orada yaşıyorum işte.Benim bedenim bundan yapılmış."
Yeni bölümde bir yıl kadar sonraya gideriz.Buyan'ın büyülü dünyasına alışan,oradan ayrılmak istemeyen Marya hala Yaşam Çarı olan Koşey ile evlenememiştir. Ve o içten içe eğer evlilik olmazsa Rusya'daki evine döneceğinden korkmaktadır.
"-Lebed,o dünyada nasıl yaşayabilirim?Ben artık bir insan sayılmam.Sadece bir çocuktum;sihrin ne olduğunu bilmeden önce olduğum kızı nasıl bulabilirim.?O dünya beni sevmeyecek.Beni tekme tokat karar devirecek,fularımı alacak,beni utanmış bir halde ve kanlar içinde bırakacak.
-Başka bir dünyada nasıl yaşarsan öyle yaşayacaksın. ...Zorluk ve ıstırap içinde."
"Yaşam Çarı'nın hem imkansız derecede yakın hem de umutsuz biçimde uzak olan ülkesine varmak için,ki bunu kesinlikle istemeniz gerekir.,oraya çaktırmadan yan yollardan yaklaşmalısınız.En iyisi hastalanmak,ateşler içinde ya da hezeyan halinde olmaktır. Hastalığın isyanı;tehdit edilmiş bedenin canlılığı;tüm o kızarıklık,sıvı birikimi ve hararet,aradığınız ülkeye yuvarlanmanın en kolay yoludur.
Elbette bu şekilde Ölüm Çarı'nın ülkesine varmak da çok kolaydır. Risk almadan seyahat edilmez. "
Gelelim yorumuma anlatımıyla beni büyülemeyi başardı Ölümsüz.Nasıl anlatacağımı şaşırdım resmen yer yer Slav mitolojisinden yer yer Rus masallarından esinlenmeler taşıyan bu eser muazzam derecede başarılı bir üslupla bize sunulmuş ki benim yukarıda yazıp çizdiğim özet yavan kalır. Yazar kitap boyunca kalemini öyle bir konuşturmuş ki eserin masalsı yönü sizi kitabın içini çekmiş ve bir bakmışsınız kitap bitene kadar da çıkamamışsınız içinden. Sizi başka diyarlara götürecek kadar güzel yazılan bu kitabın çevirisi de bu masalsı yönü kaybettirmemiş anladığınız üzere.
Bu kitabın diğer iyi yanlarından biri ise okuduğunuz şeyin bir masal olduğunu bilmenizi rağmen fazlasıyla yetişkinlere özgü bir havası olduğu gerçeği, kitabı okuyup da çocuklar için yazılan bir şey hissine kapılmazsınız aksine yazar biz yetişkinlere bir güzellik yapmış çocuklara has olan o büyülü havayı bizlere özgü bir hale getirmiş.Sanırım bunu sağlayan en büyük etken savaşın insanlar üzerindeki etkisin, anlatan tablonun iç acıtacak kadar başarı çizilmesi.
Ayrıca kitabın kapağının "beni al " diye bağıran türden olduğu,kurgu ile şahne bir uyum içerisinde olduğunu belirteyim.
Son söz olarak bambaşka bir kalemle tanışın,kendinizi bu sihirli dünyanın kollarına bırakın.
Yorum Gönder